Mədəniyyət Nazirliyi yanında Mədəni İrsinQorunması, İnkişafı və Bərpası üzrə DövlətXidmətinin dəstəyi ilə “Keşikçidağ” Dövlət Tarix-Mədəniyyət Qoruğunun ərazisində AMEAArxeologiya və Antropologiya İnstitutunun şöbəmüdiri dosent Bəxtiyar Cəlilovun rəhbərliyi iləarxeoloji qazıntıların birinci mərhələsi uğurlayekunlaşıb.

Qoruqdan AZƏRTAC-a bildirilib ki, Keşikçidağərazisində aparılan bu tədqiqatlarda əsas məqsədərazidə qeydiyyata alınmış çoxsaylı kurqanların elmidövriyyəyə cəlb edilməsi, onların elmi potensialınınmüəyyənləşdirilməsi, Keşikçidağın mədəni irsinintədqiqi və təbliği ilə əlaqədardır.

Qoruq ərazisində aparılan elmi tədqiqat və arxeolojiqazıntılar zamanı aşkarlanmış maddi mədəniyyətnümunələri bu ərazinin qədim sakinlərinin təsərrüfathəyatının, sosial-iqtisadi münasibətlər sisteminin, tayfaməskunlaşmasının və dini dünyagörüşünün bəzixüsusiyyətlərini aydınlaşdırmağa imkan verib.

Qoruq ərazisində iki istiqamətdə kurqanlarda qazıntılaraparılıb. Onlardan birincisi Ağstafa rayonunun Ağgölkəndindən 600 metr şimal-şərq istiqamətində qeydəalınmış kurqanlardır. Bu kurqanın maraqlı cəhətiondan ibarətdir ki, kurqanın üst örtüyü kiçik çaydaşlarından kromlex şəklində əhatə olunub. Adətənqoruq ərazisində aparılmış elmi tədqiqatlarda isə böyükqaya daşlarından ibarət kromlexlərə rast gəlinib. Kurqandan 3 ədəd kamera aşkar olunub. Materikdəqazılan qəbir kameralarının üzəri ağaclarla örtülüb. Çox maraqlıdır ki, qəbirlər hamısı qərb və şərqistiqamətində materikdə qazılıb. Hamısı bir-birinəsimmetrikdir, ikisi yan-yana, digər üçüncü isə tamortada simmetrikdir və adətən belə hallar az olur, budövrədə çoxkameralı kurqan daha çoxdur, bəzən fərqliistiqamətlərdə qəbir kameraları olur. Buradasimmertiya tamamilə gözlənilib.

İkinci istiqamət isə Sarısoy kurqanlarıdır. Sarısoyistiqamətində aparılmış arxeoloji qazıntı işləri başaçatdırılıb və maraqlı tapıntılar əldə olunub. Kurqanlarözündə Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətinin izləriniyaşadır və bu mədəniyyəti öyrənmək üçün mühüməhəmiyyət kəsb edən dəfn adətləri mövcuddur. Maraqlıməqam ondan ibarətdir ki, kurqanın çox kiçik – uzunluğu təxminən 1,5 metr, eni 1 metr olan kamerahissəsi var. Kurqanın örtüyü 12 metr, hündürlüyü 1 metrdən azdır. Kameranı tədqiq edərkən 3 ədəd saxsıküp aşkar olunub. Qəbir kamerası şimal-qərb, cənub-şərq istiqamətində qurulub və bir nəfər dəfn olunub.Skeletin üzü cənub-qərbə doğrudur, sağ böyrü üstə vəbükülü vəziyyətdədir. Maraqlı cəhətlərdən biri də odurki, skeletin ön hissəsində kamera boyunca cavan vəkiçik yaşında olan ev heyvanı dəfn olunub. Paleontoloqlar tərəfindən baxıldıqdan sonra buheyvanın kiçik və ya iribuynuzlu olduğu barədəməlumat verilə bilər. Skeletin arxa hissəsi boyuncakiçikbuynuzlu ev heyvanı dəfn olunub ki, bu da böyükehtimalla keçi və ya qoyundur. Ancaq çox böyükehtimalla keçidir. Qəbir kamerasında əlavə 10 santimetr də olsa, boş yer yoxdur. İnsan və heyvansümüklərinin düzümündən sonra kamerada boş yerqalmayıb. Bu da arxeoloji cəhətdən böyük əhəmiyyətkəsb edir və belə qəbir abidələrinin tədqiqi Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətində tayfaların dəfn adətlərini, dünyagörüşünü öyrənmək üçün mühüm rol oynayır.

Bu qiymətli nəticələr elmi dövriyyəyə məqalələrlədaxil ediləcək və mühüm elmi nəticələr əldə olunacaq.

Ərazidə elmi tədqiqat və arxeoloji qazıntı işləri davametdiriləcək. Yaxın 10 gündə “Keşikçidağda elmi-arxeoloji qazıntılar və yay məktəbi-4” adlı layihəyəstart veriləcək. Layihədə Bakı Dövlət Universitetinin, həmçinin universitetin Qazax filialının tələbələri, bölgədə fəaliyyət göstərən qoruqların, MədəniyyətNazirliyi yanında Mədəni İrsin Qorunması, İnkişafı vəBərpası üzrə Dövlət Xidmətinin Gəncə Regional Bölməsinin abidə mühafizəçiləri, tarix-diyarşünaslıqmuzeylərinin, digər muzeylərin, mədəniyyətmüəssisələrinin əməkdaşları, rayonun ümumi təhsilmüəssisələrinin tarix müəllimləri iştirak edəcək. İştirakçılar çöl arxeoloji ekspedisiyasının təşkili vəaparılmasının xüsusiyyətləri, müxtəlif tarixi vəarxeoloji məlumatların toplanması və təhlili sahəsindətəcrübə qazanacaq, arxeoloji tədqiqat metodlarınımənimsəyəcək və sahə arxeoloji tədqiqatları zamanıalətlərdən və avadanlıqlardan istifadə etməkbacarıqlarına yiyələnəcəklər.

Xəbərin istinad mənbəyi www.azertag.az saytınaməxsusdur.